Δυόσμος, ένα βότανο με μοναδικό άρωμα και πολλές χρήσεις! Ο δυόσμος είναι το πιο δημοφιλές αρωματικό φυτό της Μεσογείου μαζί με τον βασιλικό και τον συναντάμε σχεδόν σε κάθε κήπο, αυλή και μπαλκόνι των ελληνικών σπιτιών. Το φυτό του δυόσμου είναι πολυετές και αειθαλές με τετράγωνους βλαστούς, πολύ αρωματικά φύλλα και άνθη. Ο δυόσμος είναι ένα είδος μέντας που χρησιμοποιείται, κυρίως, για αρωματισμό σε φαγητά και ποτά, καθώς και ως θεραπευτικό βότανο για τόνωση και για το στομάχι. Στον κήπο μπορεί να φυτευτεί σε συστάδες και ως μεμονωμένο φυτό, καθώς επίσης αποτελεί εξαιρετική επιλογή φυτού για βραχόκηπο μαζί με άλλα αρωματικά φυτά. Ας δούμε τις σημαντικότερες συμβουλές για τη φροντίδα του δυόσμου και πώς μπορούμε να τον καλλιεργήσουμε στο σπίτι μας για να απολαμβάνουμε το υπέροχο άρωμα των φύλλων του.
Συμβουλές φροντίδας για τον δυόσμο
Συνθήκες ανάπτυξης
Ο δυόσμος δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε έδαφος, αρκεί να εξασφαλίζει συνεχή υγρασία και καλή αποστράγγιση. Η ενσωμάτωση κόμποστ και καλοχωνεμένης κοπριάς κατά τη μεταφύτευση του δυόσμου στο έδαφος συντελεί στην καλύτερη ανάπτυξη του. Ο δυόσμος ευδοκιμεί σε ηλιόλουστες περιοχές, όπου τα φύλλα του δίνουν υψηλή περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια, αρκεί να ποτίζεται πιο συχνά. Επιπλέον, ο δυόσμος αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε σκιερά και ημισκιερά μέρη, ειδικά όταν φυτεύεται σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ωστόσο, δεν είναι ανθεκτικός στους βοριάδες και την παγωνιά του χειμώνα και απαιτεί να του εξασφαλίσουμε μια προφυλαγμένη θέση για να μπορέσει να επιβιώσει.
Πότισμα και λίπανση
Ο δυόσμος χρειάζεται ελαφρύ και συχνό πότισμα που του εξασφαλίζει την απαραίτητη υγρασία για να μας δώσει πλούσια βλάστηση και δροσερό φύλλωμα. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες και αν ο δυόσμος βρίσκεται σε έντονα ηλιόλουστες θέσεις για πολλές ώρες, ίσως χρειαστεί να ποτίζουμε καθημερινά. Για την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου, το πότισμα του δυόσμου γίνεται κάθε 2-3 μέρες. Σχετικά με τη λίπανση, ο δυόσμος έχει μικρές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, ειδικά όταν φυτεύεται σε γόνιμο χώμα. Η προσθήκη και ενσωμάτωση βιολογικού λιπάσματος αζώτου, μια φορά τον μήνα, κατά την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου βοηθά στην ανάπτυξη του δυόσμου καθώς και για να διατηρήσουμε το φύλλωμά του υγιές και καταπράσινο.
Προστασία από έντομα και ασθένειες
Σε συνθήκες πυκνής φύτευσης, υψηλής υγρασίας και κακού αερισμού, ο δυόσμος προσβάλλεται από αρκετες μυκητολογικές ασθένειες και έντομα. Για την προστασία του δυόσμου από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες, ψεκάζουμε με χαλκούχο διάλυμα για να τον προστατεύσουμε από την σκωρίαση και την ανθράκωση που προσβάλλουν το φύλλωμα του. Εναλλακτικά, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο οικολογικό σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουτάλια του γλυκού μαγειρική σόδα και 1 κουταλιά του γλυκού παραφινέλαιο σε 2 λίτρα νερό. Επίσης, για την αντιμετώπιση του εντόμου της μελίγκρας, του θρίπα, του αλευρώδη και του τετράνυχου, ψεκάζουμε προληπτικά με διάλυμα σαπώνων λιπαρών οξέων που προμηθευομαστε από γεωπονικά καταστήματα.
Κλάδεμα
Ο δυόσμος πρέπει να κλαδεύεται πολύ αυστηρά μετά την ανθοφορία του, μέσα στο φθινόπωρο, για να παρουσιάσει ξανά δυνατή ανάπτυξη. Κόβοντας σταδιακά τα φύλλων του δυόσμου κατά την περίοδο ανάπτυξής του για να τα απολαύσουμε, ουσιαστικά κάνουμε κι ένα «άτυπο» κορφολόγημα, που βοηθά να διατηρούμε τον δύοσμο μας γεμάτο ζωντάνια και σε συμπαγή μορφή. Ιδανική εποχή για τη συγκομιδή των φύλλων του δυόσμου είναι η περίοδος λίγο πριν αρχίσουν να σχηματίζονται τα άνθη του, καθώς αυτή την εποχή τα φύλλα του έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια.
Πώς δημιουργούμε καινούρια φυτά δυόσμου;
Ο πολλαπλασιασμός του δυόσμου γίνεται πολύ εύκολα και μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά με σπόρο, με διαίρεση των ριζωμάτων και με τη μέθοδο του πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα.
Φύτευση σπόρων δυόσμου
Φυτεύουμε τους μικροσκοπικούς σπόρου δυόσμου σε βάθος 0,5 εκατοστό στις αρχές της άνοιξης σε γλάστρες φυτωρίου ή στα τέλη του χειμώνα σε σπορείο. Σε θερμοκρασία κοντά στους 20°C και σε αρκετή υγρασία, ο σπόρος του δυόσμου βλαστάνει σε διάστημα 2 εβδομάδων. Μετά από διάστημα 6 εβδομάδων τα φυτά μας είναι έτοιμα για μεταφύτευση στην οριστική τους θέση.
Πολλαπλασιασμός με διαίρεση ριζωμάτων του δυόσμου
Διαχωρίζουμε φυτά δυόσμου μαζί με τα ριζώματα τους, στις αρχές της άνοιξης αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα ή στις αρχές του φθινοπώρου. Βγάζουμε το φυτό του δυόσμου από τη γλάστρα ή από το έδαφος μαζί με το χώμα του ριζικού συστήματος σε μέρα χωρίς πολύ ζέστη ή πολύ κρύο. Στη συνέχεια, κλαδεύουμε το φυτό χαμηλά σε ύψος περίπου 15-20 εκατοστών και με ένα κοφτερό μεγάλο μαχαίρι ή ένα μικρό πριόνι, το χωρίζουμε σε δύο μέρη μαζί με τις ρίζες και το χώμα. Φυτεύουμε τα δύο νέα φυτά δυόσμου σε δύο γλάστρες φυτωρίου και τις διατηρούμε για 2 βδομάδες σε δροσερό μέρος μέχρι τα νέα φυτά να να ριζώσουν.
Δημιουργία νέων φυτών δυόσμου με μοσχεύματα
Μέσα στην άνοιξη ή στις αερχές του φθινοπώρου, βρίσκουμε μαλακούς βλαστούς (μοσχεύματα) μήκους 10-12 εκατοστών από την κορυφαία βλάστηση υγιών βλαστών δυόσμου που δεν έχουν άνθη. Απομακρύνουμε περίπου τα 2/3 του φυλλών κατά μήκος του μοσχεύματος του δυόσμου, ξεκινώντας από τη βάση του βλαστού διατηρώντας 4-5 φύλλα στην κορυφή του βλαστού. Φυτεύουμε το μόσσχευμα του δυόσμου σε γλάστρα φυτωρίου που διατηρούμε σε δροσερό περιβάλλον. Μετά από περίοδο 4-6 εβδομάδων, το μοσχευμα θα έχει ριζώσει και θα έχουμε ένα καινούριο φυτό δυόσμου, έτοιμο για μεταφύτευση.
Ποιες χρήσεις έχει ο δυόσμος;
Τα φρέσκα φύλλα του δυόσμου χρησιμοποιούνται σε πολλές συνταγές μαγειρικής, ενώ τα ξηρά φύλλα του χρησιμοποιούνται, κυρίως, για την παρασκευή αφεψημάτων, ενώ το τσάι δυόσμου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο σε χώρες της ανατολής. Επιπλεόν, το αιθέριο έλαιο του δυόσμου χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων για να αρωματίσει πρώτες ύλες, καθώς και στην βιομηχανία καλλυντικών και φαρμάκων με πολλές θεραπευτικές χρήσεις λόγω των αντιμυκητιακών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων που διαθέτει.
Ένα μυστικό για τον δυόσμο
Στην αρχαιότητα πριν στρώσουν τραπέζι για φαγητό, το αρωμάτιζαν τρίβοντας στην πάνω επιφάνειά του φυλλαράκια δυόσμου και μετά κάθονταν να γευματίσουν. Το γλυκό άρωμα του δυόσμου δημιουργούσε κλίμα ευφορίας, διέγειρε το πεπτικό σύστημα και παράλληλε είχε και ήπια εντομοδιωκτική δράση για μυρμήγκια και μύγες.
Τα οφέλη του δυόσμου
Αντιοξειδωτική δράση
Ο δυόσμος χαρακτηρίζεται από ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, χάρη στις φαινολικές ενώσεις που περιέχει, κυριότερες από τις οποίες είναι η καρβόνη (67%), το λιμονένιο (14,3%) και το μυρσένιο (2,1%). Αυτός είναι και ένας από του λόγους που θεωρείται ότι έχει ως ένα βαθμό και αντικαρκινική δράση. Οι ελεύθερες ρίζες, θεωρούνται βασική αιτία μετάλλαξης των κυττάρων και πρόκλησης σοβαρών ασθενειών όπως είναι ο καρκίνος. Τα αντιοξειδωτικά που εμπεριέχονται στο δυόσμο, φαίνεται να προστατεύουν σημαντικά τον οργανισμό από την επίδραση των ελευθέρων ριζών, οδηγώντας στην εξάλειψή τους.
Αναπνευστικό σύστημα
Τα συστατικά του δυόσμου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεραπευτικούς σκοπούς στο αναπνευστικό σύστημα. Τo σημαντικότερo πλεονεκτημά του είναι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, προστατεύοντας τον οργανισμό από πολλές λοιμώξεις κυρίως τους χειμερινούς μήνες. Θεωρείται ένα ιδανικό αφέψημα σε καταστάσεις κρυολογήματος και γρίπης, ανακουφίζοντας τα συμπτώματα που προκαλούνται από λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονία, βρογχίτιδα, άσθμα, καταρροή).
Γαστρεντερικό σύστημα
Η κατανάλωση του δυόσμου έχει φανεί να βελτιώνει σημαντικά την υγεία του στομάχου, καταπραΰνοντας τους έντονους γαστρικούς πόνους καθώς και τα συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Επιπλέον διευκολύνεται η πέψη, αποτρέποντας το αίσθημα φουσκώματος και δυσφορίας.
Ψυχική υγεία
Σε καταστάσεις έντονου στρες και ανησυχίας, ένα αφέψημα δυόσμου αποτελεί μία καλή επιλογή. Τα συστατικά του έχουν χαλαρωτικές ιδιότητες, οι οποίες προσφέρουν θετικά αποτελέσματα ακόμα και σε συμπτώματα κόπωσης όπως είναι οι πονοκέφαλοι και οι ημικρανίες.
Στοματική υγιεινή
Η μενθόλη ως βασικό συστατικό του δυόσμου έχει φυσική αντιμικροβιακή δράση, συμβάλλοντας σημαντικά στην προστασία της στοματικής υγιεινής καθώς και του ερεθισμένου λαιμού μέσω της καταπραϋντικής και αντιφλεγμονώδους δράσης της.
コメント