Πατάτα, η αγαπημένη τροφή μικρών και μεγάλων και μία από τις δημοφιλέστερες καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο. Με καταγωγή από τη Νότια Αμερική, η πατάτα είναι ετήσια καλλιέργεια που ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των σολανωδών μαζί με την καλλιέργεια της ντομάτας, την καλλιέργεια της πιπεριάς και την καλλιέργεια της μελιτζάνας.
Οι πατάτες που τρώμε μεγαλώνουν μέσα στο χώμα, στις ρίζες του φυτού της πατάτας, και οι καρποί αυτοί ονομάζονται κόνδυλοι. Εκτός από τη μοναδική της γεύση, η πατάτα έχει υψηλή θρεπτική αξία λόγω των υδατανθρακών που περιέχει σε μορφή αμύλου. Επίσης, είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Ποικιλίες πατάτας
Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες πατάτας που κυκλοφορούν στην αγορά και μπορούμε να επιλέξουμε ανάλογα τη γεύση, την ποσότητα παραγωγής, την ανθεκτικότητα σε ασθένειες, καθώς και την αντοχή σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες όπως η παγωνιά.
Στη χώρα μας κυρίως καλλιεργούνται ποικιλίες με ανοιχτόχρωμο λευκή ή με κίτρινη σάρκα, όπως οι ποικιλίες Spunta, Kennebek, Agila, Alegria, Liseta, Marfona, Vivaldi και Alaska. Πολύ γνωστές στον καταναλωτή είναι η πατάτα Νάξου, η πατάτα Νευροκοπίου, η πατάτα Κύπρου και η πατάτα Λασιθίου.
Αξίζει να αναφέρουμε πως σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε σε παραδοσιακές περιοχές καλλιέργειας της πατάτας και όχι σε συγκεκριμένες ποικιλίες. Λιγότερο γνωστές, αλλά εξαιρετικά γευστικές, είναι οι έγχρωμες ποικιλίες πατάτας με μωβ, ροζ ή κόκκινο χρώμα σάρκας και φλοιό. Οι έγχρωμες ποικιλίες χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα χρωστικών (ανθοκυάνες), ενώ παράλληλα διαθέτουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη και είναι κατάλληλες για ειδικά διατροφικά προγράμματα.
Εποχή Φύτευσης Πατάτας
Η βασική εποχή που καλλιεργείται η πατάτα στην χώρα μας είναι η άνοιξη. Για την ανοιξιάτικη καλλιέργεια πατάτας, φυτεύουμε τις πατάτες στα τέλη του χειμώνα (Φεβρουάριο -Μάρτιο) στις νότιες περιοχές της χώρας και συγκομίζουμε στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές καλοκαιριού.
Στις βόρειες και ορεινές περιοχές της χώρας, η πατάτα φυτεύεται στα μέσα της άνοιξης (Απρίλιος-Μάιος) και συγκομίζουμε μέσα στο καλοκαίρι. Στις νότιες περιοχές της χώρας, όπου έχουμε ηπιότερο χειμώνα, γίνεται και φθινοπωρινή καλλιέργεια πατάτας.
Συγκεκριμένα, η φύτευση γίνεται από τα τέλη καλοκαιριού μέχρι τις αρχές φθινοπώρου και κάνουμε τη συγκομιδή πατάτας στις αρχές του χειμώνα.
Προετοιμασία φύτευσης
Η καλλιέργεια της πατάτας γίνεται με τη φύτευση κονδύλων πατάτας που προμηθεύομαστε από γεωπονικά καταστήματα και ονομάζεται πατατόσπορος. Προμηθευόμαστε τον πατατόσπορο τουλάχιστον 15 μέρες πριν την σπορά για να προλάβει να βγάλει φύτρα 1-1,5 εκατοστού μέχρι να τον φυτέψουμε. Αν είναι μεγάλου μεγέθους, δηλαδή διαμέτρου 35-55 χιλιοστών, ο πατατόσπορος μπορεί να χωριστεί σε κομμάτια που κάθε κομμάτι διαθέτει τουλάχιστον ένα φύτρο. Μπορούμε όμως να προμηθευτούμε μικρού μεγέθους πατατόσπορο διαμέτρου 25-35 χιλιοστών από την επιθυμητή ποικιλία, ώστε να μη χρειαστεί τεμαχισμό και να τον φυτεύσουμε απευθείας στο χωράφι.
Η ποσότητα πατατόσπορου που φυτεύουμε είναι περίπου 200-250 κιλά για ένα στρέμμα χωραφιού όταν πρόκειται για τον κανονικό μέγεθος και 100-125 κιλά το στρέμμα αν πρόκειται για το μικρό μέγεθος.
Πριν τη φύτευση πατάτας, απομακρύνουμε τα υπολείμματα παλαιάς φυτείας πατάτας ή άλλης καλλιέργειας που έχει προηγηθεί για να αποφύγουμε τη μεταφορά ασθενειών στη νέα καλλιέργεια. Η πατάτα χρειάζεται γόνιμο και αφράτο χώμα για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να μας δώσει πλούσια παραγωγή.
Θα χρειαστεί να κάνουμε ένα καλό όργωμα με καλλιεργητή και καλό σκάψιμο στη συνέχεια με την τσάπα μας για αν διαμορφώσουμε τα αυλάκια που θα φυτευτεί η πατάτα.
Αποστάσεις φύτευσης
Φυτεύουμε τον πατατόσπορο σε βάθος 15-20 εκατοστών και σε κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης 30-40 εκατοστών μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 70-80 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Αποφεύγουμε την πυκνή φύτευση της πατάτας, καθώς λόγω κακού αερισμού αναπτύσσεται ευκολότερα η ασθένεια του περονόσπορου που αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα στην καλλιέργεια της πατάτας. Ο πατατόσπορος φυτρώνει συνήθως περίπου σε δύο εβδομάδες μετά την φύτευση. Το φύτρωμα του πατατόσπορου μπορεί να καθυστερήσει όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες ή αν κατά την φύτευση δεν έχουν ήδη εκπτυχθεί τα φύτρα του πατατόσπορου.
Όταν τα φυτά της πατάτας φτάσουν σε ύψος 20-30 εκατοστά, φέρνουμε χώμα και κάνουμε σωρό σα μικρό βουναλάκι, γύρω από τον κεντρικό βλαστό της πατάτας. Αυτή η εργασία ονομάζεται σώριασμα και αποσκοπεί στο να αναπτυχθούν καλύτερα οι κόνδυλοι της πατάτας μέσα στο χώμα και να αποφύγουμε να βγουν στην επιφάνεια.
Συχνότητα ποτίσματος
Η καλλιέργεια της πατάτας είναι απαιτητική σε νερό, καθώς όταν υπάρχει έλλειψη υγρασίας η παραγωγή είναι πολύ μικρότερη. Οι ανάγκες της πατάτας σε πότισμα διαφέρουν σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του φυτού και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τον καλλιεργητή.
Η καλλιέργεια της πατάτας έχει μεγαλύτερες ανάγκες σε πότισμα κατά την περίοδο που μεγαλώνουν οι κόνδυλοι, δηλαδή μετά το σώριασμα, ενώ έχει μικρότερες ανάγκες σε νερό κατά την περίοδο του φυτρώματος, καθώς και στα τελικά στάδια της συγκομιδής.
Συνήθως, ποτίζουμε 2-3 φορές τη βδομάδα την περιοδο της ανοιξιάτικης καλλιέργειας και 1-2 φορές τη βδομάδα κατά την περίοδο του φθινοπώρου, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του εδάφους που έχουμε φυτέψει τις πατάτες και τις καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν την συχνότητα του ποτίσματος.
Για το πότισμα της πατάτας, χρησιμοποιούμε σύστημα άρδευσης με σταγόνες χρησιμοποιώντας σταλακτηφόρους σωλήνες που έχουν τρύπες σε αποστάσεις των 30 ή 40 εκατοστών. Αυτή η μέθοδος ποτίσματος της πατάτας πλεονεκτεί, καθώς συντελεί στην εξοικονόμηση νερού και στην αποφυγή διαβροχής του φυλλώματος που μπορεί να αποτελέσει αιτία ανάπτυξης ασθενειών.
Είδος λιπάσματος
Κατά τη φύτευση στο χωράφι, ενσωματώνουμε κομπόστ και κοπριά για να εμπλουτίσουμε το έδαφος με οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά. Παράλληλα, βελτιώνουμε και το χώμα καθώς γίνεται πιο αφράτο και διαθέτει καλύτερο αερισμό και αποστράγγιση.
Στην αρχική λίπανση, μπορούμε να προσθέσουμε βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε κάλιο για να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη παραγωγή. Άλλωστε, η καλλιέργεια της πατάτας είναι πολύ απαιτητική και απορροφά μεγάλες ποσότητες καλίου από το έδαφος εξαντλώντας το χωράφι μας.
Συμπληρωματική λίπανση της πατάτας, γίνεται κατά την περίοδο του σωριάσματος της πατάτας, ένα μήνα περίπου μετά το φύτρωμα, προσθέτοντας βιολογικό λίπασμα με υψηλή περιεκτικότητας σε άζωτο.
Ασθένειες και έντομα που προσβάλλουν την καλλιέργεια της πατάτας
Ο περονόσπορος είναι η σημαντικότερη μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει τα φυτά της πατάτας και ευνοείται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας. Τα συμπτώματα του περονόσπορου ξεκινούν από τα κατώτερα φύλλα του φυτού, όπου διακρίνονται κιτρινωπές κηλίδες ακανόνιστου σχήματος.
Για την αντιμετώπιση του περονόσπορου της πατάτας ψεκάζουμε προληπτικά με διάλυμα χαλκού κάθε 15 μέρες. Ο ψεκασμός θα πρέπει να γίνει σε στάδιο 2-3 βδομάδες αφού φυτρώσει η πατάτα, όταν τα φυτά φθάνουν σε ύψος περίπου 20 εκατοστών.
Η καλλιέργεια της πατάτας προσβάλλεται και από τον δορυφόρο, ένα έντομο με πορτοκαλί ραβδώσεις που μοιάζει με πασχαλίτσα και τρώει τα φύλλα της πατάτας. Η αντιμετώπιση του δορυφόρου γίνεται με ψεκασμό με οικολογικό σκεύασμα φυσικής πυρεθρίνης.
Συγκομιδή Πατάτας
Όσον αφορά τη συγκομιδή της πατάτας, οι πατάτες είναι έτοιμες για να βγουν από το χωράφι 3-4 μήνες μετά τη φύτευση όταν έχει σχηματιστεί ο εξωτερικός φλοιός της πατάτας. Η ποσότητα της παραγόμενης συγκομιδής πατάτας κυμαίνεται από 20-40 κιλά ανά κιλό πατατόσπορου που φυτέψαμε και εξαρτάται από το μέγεθος του πατατόσπορου που φυτέψαμε, το έδαφος, την εποχή φύτευσης και τις καλλιεργητικές φροντίδες.
Χρησιμοποιώντας κατάλληλα εργαλεία κατά τη συγκομιδή, βγάζουμε τις πατάτες από το έδαφος προσπαθώντας να μην τραυματίσουμε τους κονδύλους, γιατί μετά θα μας χαλάσουν κατά την αποθήκευση. Αφού βγάλουμε τις πατάτες από το χώμα, τις διατηρούμε σε σωρούς στο χωράφι για 2–3 μέρες μέχρι να στεγνώσουν, και τις σκεπάζουμε με λινάτσες για την αποφυγή ηλιεγκαυμάτων.
Αν οι πατάτες που συγκομίσαμε έχουν πράσινο χρώμα, αυτό σημαίνει ότι κατά την καλλιέργεια βγήκαν έξω από το χώμα και ήρθαν σε έκθεση στις ακτίνες του ήλιου. Σε αυτήν την περίπτωση, οι πατάτες περιέχουν υψηλή συγκέντρωση σε σολανίνη, μία τοξική ουσία που τις κάνει ακατάλληλες για φάγωμα.
Αποθήκευση και Συντήρηση Πατάτας
Για την αποθήκευση της πατάτας, επιλέγουμε σκοτεινές, χωρίς υγρασία, αποθήκες με θερμοκρασία 6–10 °C και διατηρούμε τις πατάτες σε πλαστικά ή ξύλινα τελάρα για αρκετές εβδομάδες. Σκονίζουμε τις πατάτες κάθε 20–30 μέρες με βιολογικό σκεύασμα βάκιλου Θουριγγίας για να αντιμετωπίσουμε με οικολογικό τρόπο τη φθοριμαία, ένα έντομο που σκουληκιάζει τις πατάτες. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι πατάτες δεν αποθηκεύονται σε ψυγείο ή κατάψυξη, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες υποβαθμίζουν την ποιότητα τους και αλλοιώνεται τόσο η γεύση, όσο και η υφή τους.
Πηγή: www.mistikakipou.gr
Comentarios